اسکولیوز (Scoliosis) به انحنای غیر طبیعی ستون فقرات در جهت جانبی گفته می‌شود که می‌تواند به شکل C یا S نمایان شود.

در بسیاری از موارد، این ناهنجاری در دوران کودکی یا نوجوانی ظاهر شده و در صورت عدم پیگیری، با رشد استخوان‌ها تشدید می‌شود. علائمی مانند تفاوت ارتفاع شانه‌ها، برآمدگی یک طرف از پشت و تغییر حالت قفسه سینه، نشانه‌هایی اولیه‌ای هستند که نباید نادیده گرفته شوند.

علت اسکولیوز می‌تواند متفاوت باشد. بیش از ۸۰٪ موارد، به نوعی "ایدیوپاتیک" (بدون علت مشخص) تعلق دارند که عمدتاً در نوجوانان دیده می‌شود.

انواع دیگر شامل اسکولیوز مادرزادی (ناشی از نقص‌های استخوانی هنگام تولد)، نوروموسکولار (در بیماران با مشکلات عصبی-عضلانی مانند فلج مغزی) و اسکولیوز ثانویه به دلایلی مانند تومور یا آسیب‌دیدگی است.

در صورت عدم درمان، اسکولیوز می‌تواند باعث مشکلاتی همچون درد مزمن کمر، تغییر فرم تنه، کاهش ظرفیت تنفسی و اختلال در تعادل شود. در موارد شدید، انحراف ستون فقرات می‌تواند حتی عملکرد قلب و ریه‌ها را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

از نظر روانی نیز بدشکلی بدن ممکن است اعتماد به‌نفس فرد را کاهش دهد، به‌ویژه در نوجوانان.

درمان اسکولیوز به شدت انحراف، سن بیمار و نوع اسکولیوز بستگی دارد. در موارد خفیف، پیگیری منظم و فیزیوتراپی تخصصی معمولاً کافیست. در موارد متوسط تا شدید، استفاده از بریس و در برخی مواقع جراحی توصیه می‌شود. نقش فیزیوتراپی در تمامی مراحل بسیار حیاتی است.

تمرینات اصلاحی مخصوص، درمان دستی (منوال‌تراپی)، تکنیک‌های تنفسی و تمرینات ثبات مرکزی، همگی می‌توانند انحراف را کنترل کرده، درد را کاهش داده و از پیشرفت ضایعه جلوگیری کنند.

یک فیزیوتراپیست با تجربه، ابتدا ارزیابی دقیقی از نوع و شدت انحراف انجام می‌دهد و بر اساس آن، برنامه درمانی شخصی‌سازی‌شده‌ای تنظیم می‌کند. این برنامه شامل تمرینات کششی، تقویتی، کنترل پاسچر، اصلاح حرکت و در موارد خاص تکنیک‌های تنفسی ویژه برای بیماران با درگیری قفسه سینه است.

هدف نهایی درمان فیزیوتراپی، بهبود راستای ستون فقرات، افزایش قدرت عضلات اطراف ستون، پیشگیری از پیشرفت بیماری و ارتقای عملکرد حرکتی فرد است.

در بسیاری از موارد، با تشخیص زودهنگام و آغاز درمان به‌موقع، می‌توان از نیاز به جراحی جلوگیری کرد. فیزیوتراپی نه‌تنها در کاهش درد و اصلاح راستا مؤثر است، بلکه به فرد کمک می‌کند تا بتواند زندگی روزمره خود را بدون محدودیت ادامه دهد. مشورت با فیزیوتراپیست، گام اول و بسیار مهم در مدیریت موفق اسکولیوز است.

📍 در صورت بروز علائمی مانند تفاوت در ارتفاع شانه‌ها، انحنای پشت یا درد مزمن در ستون فقرات، بهتر است هرچه سریع‌تر با یک فیزیوتراپیست مشورت کنید.